İbrahim ÇATALOLUK – “Tayland Lezzetleriyle Isınan Bir Kış Masalı”

Tayland Lezzetleriyle Isınan Bir Kış Masalı

Bir kış tatilinde egzotik bir ülkenin sıcacık güneşiyle kucaklaşmak, hafif deniz rüzgârının kokusuyla uyanmak ve rengârenk tropik meyvelerle ferahlamak… İşte bizim Phuket ve Krabi’de geçirdiğimiz bir aylık kış tatilimiz tam da böyle başladı. Aslında daha önce Tayland’a (Bangkok ve Pattaya) iki kez gelmiştik ama ülkenin lezzetlerini bir kez tattıktan sonra dönüp dolaşıp yeniden buralara gelmek kaçınılmaz oluyor. Bu seferki seyahatimizde, Tay mutfağının dört önemli yemeğiyle yeniden kucaklaştık: Tom Yum çorbası, Pad Thai, Papaya Salatası ve Mango Sticky Rice. Hem hikâyemizi hem de bu harika lezzetlerin sırrını sizlerle paylaşmak istiyorum.

Phuket Old Town’un Efsanesi: Tom Yum Çorbası

Tarihçesi ve Özellikleri:

Tom Yum, Tayland mutfağının dünya çapında ün salmış çorbalarından biri. Özellikle limon otu, galangal (Tay zencefili) ve misket limonu yaprağı gibi aromatik otlarla, karides veya tavukla hazırlanır. Tarihçesinin 1800’lü yıllara kadar dayandığı söylenir. Çin ve Hint yemek kültürlerinin birleştiği Güneydoğu Asya bölgesinde, “ekşi, baharatlı ve aromatik” tatların temsilcisidir. Tayland’da yüzyıllardır pişirilen, neredeyse her sokak restoranında farklı bir yorumu bulunan geleneksel bir tattır.

Phuket Old Town’daki Deneyimimiz:

Tom Yum’u bu sefer Phuket Old Town’daki tarihi MeeTonPoe restoranında denedik. Bu mekânın 1946’dan beri var olması, duvarlarındaki eski fotoğraflar ve tarihi dekoruyla birleşince sanki zamanda geriye gitmiş gibi hissettik. Çorbamız önümüze geldiğinde, buharında lime yapraklarının ferah kokusunu, çili biberlerin keskinliğiyle birlikte hemen fark ettik. İlk kaşıktan itibaren müthiş bir acı hissi olsa da sizi ısıtan ve keyif veren o yoğun baharatlı aroma peşinizi bırakmıyor. “Acı mı daha baskın, ekşi mi?” diye sorarsanız, bence ikisi de birlikte dans ediyor; ortaya doyumsuz bir tat çıkıyor.

Orijinal Tarifinin Püf Noktaları:

• Limon otu, galangal, misket limonu yaprağı gibi aromatik malzemeler şart.
• Acı seviyesi yüksek Tay biberleri veya taze kırmızı çili biberler kullanılır.
• Genellikle karides (Tom Yum Goong) veya tavuk eklenerek yapılır.
• Balık sosu, çorbaya o karakteristik tuzlu-fermente tadı verir.
• Taze kişniş yaprakları son dokunuş olarak eklenir.

Türkiye’de Nasıl Yapabiliriz?

• Limon otu yerine, marketlerde “lemongrass” adıyla satılan kurutulmuş veya dondurulmuş versiyonunu kullanabilirsiniz. Bulamazsanız limon kabuğu ve taze zencefille aroma yaratmaya çalışabilirsiniz.
• Galangal yerine normal zencefil kullanmak mümkün.
• Misket limonu yaprağı (kefir lime leaf) bulamadığınızda, biraz limon kabuğu rendesi ve birkaç damla limon suyuyla benzer bir asidite yakalayabilirsiniz.
• Balık sosu yerine soya sosu eklemeyi deneyebilirsiniz ama asıl tadı yakalamak için Asya marketlerinden balık sosu almanızı öneririm.
• Bol acı kırmızı biber veya pul biberle baharat seviyesini ayarlayabilirsiniz.

Railey Beach’te Güneş ve Pad Thai

Tarihçesi ve Özellikleri:

Pad Thai, Tayland’ın en bilinen sokak lezzetlerinden biri. 1930’lu yıllarda Tayland’ın millî kimliğini güçlendirmek isteyen dönemin başbakanı Plaek Phibunsongkhram tarafından teşvik edilen “millî yemek” projesi kapsamında popülerleşir. İnce pirinç noodle’ları, soslu tavada hızlıca çevrilir; karides, tofu, bakla filizi, yumurta ve fıstıkla zenginleştirilir.

Railey Beach’teki Mangrove Restoran Deneyimi:

Krabi bölgesinin en güzel noktalarından biri olan Railey Beach’te, kumsalın hemen gerisindeki Mangrove restoran, taze deniz ürünleri ve tropik atmosferiyle ünlü. Burada yediğimiz Pad Thai, belki de bugüne kadar tattıklarımız arasında en taze malzemelerle yapılmış olandı. Yanında gelen ufak misket limonu dilimini sıkar sıkmaz, o klasik tatlı-ekşi aroması nefis bir dengeye büründü. İnce pirinç noodle’ların çıtırlığı ve sosun karamelize dokunuşu, damağımızı şenlendirdi diyebilirim.

Orijinal Tarifinin Püf Noktaları:

• Pirinç noodle’ı çok kısa süre haşlayıp süzmek veya doğrudan ılık suda yumuşatmak gerekir.
• Orijinal sos, balık sosu, hurma şekeri (veya palm şekeri), tamarind suyu ve soya sosu karışımından oluşur.
• Tavada yüksek ateşte, hızlı pişirme (wok tekniği) önemlidir.
• Kıyılmış yer fıstığı, taze soğan ve bakla filizi son anda eklenir.

Türkiye’de Nasıl Yapabiliriz?

• Pirinç noodle’ı büyük marketlerin dünya mutfakları reyonunda rahatlıkla bulabilirsiniz.
• Tamarind yerine nar ekşisi veya erik ekşisi gibi malzemelerle benzer bir ekşi-tatlı denge yakalanabilir.
• Hurma şekeri yoksa esmer şeker veya pekmez kullanılabilir.
• Balık sosu yine orijinal tadın sırrı; bulamazsanız soya sosu ve biraz tuzla dengeyi kurun.
• Yüksek ateşte kısa sürede pişirmeye dikkat edin ki noodle’lar lapa olmasın.

Papaya Salatası (Som Tam): Railey’den Gelen Ferahlık

Tarihçesi ve Özellikleri:

Papaya Salatası, Tayca’da “Som Tam” olarak bilinir ve özellikle Issan (Kuzeydoğu Tayland) bölgesine özgüdür. Rendelenmiş ham papaya, sarımsak, acı biber, balık sosu, limon suyu ve bazen de fermente yengeçle yapılır. Ekşi, tuzlu, tatlı ve acı lezzetleri aynı anda sunan müthiş bir sokak yemeğidir.

Railey Beach Mangrove’da Deneyim:

Pad Thai’nin ardından gelen Papaya Salatası, deniz kıyısında hafiflik ve ferahlık hissi yarattı. Özellikle tropik iklimde, içinizi ferahlatan, tatlı-ekşi bir salata yemek tam bir lütuf. Hem acıdan gözlerimiz yaşardı hem de o meyvemsi tat damakta çok hoş bir iz bıraktı.

Orijinal Tarifinin Püf Noktaları:

• Ham (yeşil) papaya rendelenerek kullanılır.
• Havanda dövülerek hazırlanır (Som Tam, kelime anlamıyla “dövülmüş ekşi” gibi de yorumlanabilir).
• Balık sosu, limon suyu (veya misket limonu suyu), hurma şekeri ve acı biberin dansı önemlidir.
• Genellikle kavrulmuş yer fıstığıyla sunulur.

Türkiye’de Nasıl Yapabiliriz?

• Ham papaya bulmak zordur; bunun yerine yeşil salatalık, kabak veya hatta sert armut rendesiyle benzer bir deneyim yaratabilirsiniz.
• Ekşilik için limon veya misket limonu suyu yeterli olur.
• Balık sosu veya soya sosu seçeneğini kullanabilirsiniz.
• İsteğe bağlı taze acı biber veya pul biber ile acı oranını ayarlayın.
• Havanda hazırlama imkânınız varsa, malzemeleri hafifçe döverek birbirine karışmasını sağlayabilirsiniz.

Gece Pazarının Egzotik Tatlısı: Mango Sticky Rice

Tarihçesi ve Özellikleri:

Mango Sticky Rice (Khao Niao Mamuang), Tayland’da tatlı denince akla ilk gelenlerden. Yapışkan (glutinous) pirinç, hindistan cevizi sütü ve taze mango dilimleriyle sunulur. Kökleri uzun yıllara dayanır ve özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinin çoğunda benzer tatlılar görmek mümkündür.

Ao Nang Gece Pazarında Deneyim:

Bu tatlıyı daha önceki Tayland gezilerimizde atıştırmalık olarak görmüştük ama tatlı niyetine yeme fırsatı ilk kez Ao Nang gece pazarında gerçekleşti. Mangolar öyle tatlı, öyle yumuşaktı ki sanki pamuk gibi ağızda dağılıyordu. Yapışkan pirincin kremsi dokusu ve hindistan cevizi sosunun hafif tuzlu-şekerli karışımıyla birleşince tam bir lezzet şölenine dönüştü.

Orijinal Tarifinin Püf Noktaları:

• Özel yapışkan pirinç (glutinous rice) kullanılır.
• Pirinç, bir süre suda bekletilir, sonra buharda veya özel yöntemlerle pişirilir.
• Sıcak pirince, hafif tuzlu ve şekerli hindistan cevizi sütü karıştırılır.
• Yanında taze olgun mango dilimleriyle servis edilir.

Türkiye’de Nasıl Yapabiliriz?

• “Sushi pirinci” olarak satılan pirinçler veya kısa taneli pirinç, nispeten daha yapışkan olduğu için işe yarayabilir.
• Hindistan cevizi sütünü, büyük marketlerden veya online olarak temin edebilirsiniz.
• Şeker miktarını damak tadınıza göre ayarlayın, orijinali aşırı tatlı değildir.
• Mangonun olgun ve tatlı olması çok önemli. Tropik mangoların tadını bulmak zor olabilir ama marketteki en yumuşak ve kokulu mangoları tercih edin.

Tayland Lezzetleriyle Unutulmaz Bir Kış Tatili

Phuket ve Krabi’nin sıcacık güneşi, berrak denizi ve egzotik atmosferi her zamanki gibi bizi büyüledi. Phuket Old Town’un tarihi sokaklarında gezinip MeeTonPoe’nun Tom Yum çorbasıyla ısınmak, Railey Beach Mangrove Restoran’da masmavi denize karşı Pad Thai ve Papaya Salatası yemek, Ao Nang gece pazarının coşkusuyla Mango Sticky Rice deneyimlemek… Hepsi birlikte, Tay mutfağının dört bir köşesinde tatlı bir yolculuk yapmamızı sağladı.

Üstelik bu tatları özlediğimizde, Türkiye’ye döndüğümüzde de ufak dokunuşlarla kendi mutfağımızda yeniden yaratabileceğimizi biliyoruz. Limon otu, galangal, balık sosu, pirinç noodle ve hindistan cevizi sütü gibi malzemelere marketlerde ya da online alışverişle ulaşmak artık eskisinden çok daha kolay. Ufak tefek uyarlamalarla da olsa, Tayland’ın ruhunu soframıza taşımak mümkün.

Bu kış seyahatimiz, tabiri caizse içimizi de midemizi de ısıttı. Siz de eğer Tay mutfağına dair bir maceraya atılmak isterseniz, ilk durak Tom Yum çorbası olsun derim. Ardından Pad Thai’nin keyfini sürün ve Papaya Salatası’yla ferahlayın. Son noktayı da Mango Sticky Rice ile koyup tatlı bir veda yapın. Tayland’ın sıcak gülüşü, misafirperverliği ve baharatlı lezzetleri daima hafızanızda yer edecek. Afiyet olsun!