Gurme – HAKAN ELYILDIRIM – Saraybosna 2025: Kaçak Yolcudan Kalabalık Aileye

SARAYBOSNA 2025: KAÇAK YOLCUDAN KALABALIK AİLEYE

Tam 5 yıl önce eşim ve küçük oğlum Ada ile birlikte Bosna Hersek’e üç kişi gittik. Bir de eşimin karnında kaçak yolcu kızımız Arya vardı. Bu kez ise üç çocuğumuz ve kayınvalidemle birlikte tam altı kişi olarak Saraybosna yollarına düştük.

Bizim tatil organizasyonlarını dergimizin Genel Yayın Yönetmeni olan eşim Merve yapar. Tatilleri en az 3-5 ay öncesinden planlar. Ucuz uçak biletlerini kovalar, uygun fiyatlı otel ya da Airbnb evleri bulur, araç kiralama işlerini halleder. Uzun süren vize işlemlerine ve ekstra masraflara pek sıcak bakmadığımız için genellikle vizesiz gidilebilen ülkeleri tercih ederiz.

Yolculuk Başlasın!

Sabiha Gökçen Havalimanı’na vardığımızda hayatımda gördüğüm en kalabalık manzarayla karşılaştım. Yerlerde yatan insanlar, uçağını bekleyenler… Neyse ki biz sorunsuz şekilde uçağa bindik ve güneşli bir havada Saraybosna’ya vardık. Kiraladığımız araç hazırdı, evimiz ise beklentimizin çok üstünde, tertemiz ve yepyeniydi.

Bosna Hersek’te gezilecek belli başlı birkaç yer ve mutlaka tatmanız gereken birkaç lezzet var.

Saraybosna: Kültür ve Tarihin Buluşma Noktası

Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna, Avrupa’nın en ilginç şehirlerinden biri. Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Yugoslavya dönemlerinin izlerini bir arada görebileceğiniz bir açık hava müzesi gibi.

• Başçarşı: Osmanlı’dan kalma tarihi çarşı, taş döşeli sokakları, bakırcıları, kahvehaneleri ve hediyelik eşya dükkânlarıyla tam bir nostalji durağı.
• Latin Köprüsü: 1914’te Avusturya-Macaristan Veliaht Prensi Franz Ferdinand’ın suikasta uğradığı yer. Bu olay I. Dünya Savaşı’nın fitilini ateşlemişti.
• Gazi Hüsrev Bey Camii: 16. yüzyılda inşa edilen bu Osmanlı camisi, Bosna’daki en önemli İslami yapılar arasında.
• Sarajevo Tunnel (Umut Tüneli): Bosna Savaşı sırasında şehrin kuşatma altındayken dünyayla bağlantısını sağlayan bu tüneli ziyaret ederek savaşın izlerini yakından görebilirsiniz.

Mostar: Köprüler ve Tarih Şehri

Mostar, Osmanlı’dan kalma taş sokakları ve meşhur Mostar Köprüsü ile adeta bir kartpostal gibi.

• Mostar Köprüsü: 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından inşa edilen bu köprü, 1993’te savaşta yıkıldı ancak 2004’te aslına uygun olarak yeniden yapıldı. 
• Koski Mehmet Paşa Camii: Mostar’ın en güzel manzarasına sahip camilerinden biri. Minareye çıkarak eşsiz bir şehir manzarası seyredebilirsiniz.
• Blagaj Tekkesi: Kayaların arasına oyulmuş bu tekke, suyun kenarında mistik bir atmosfer sunuyor. 

İlk gün rotamız Mostar Köprüsü. Saraybosna’dan yaklaşık 200 kilometre uzakta. Yolun ortasında “BÖREKKİNG” adlı meşhur bir börekçide mola verdik. Köz ateşinde pişen kıymalı, ıspanaklı, peynirli ve patatesli börekleri efsaneydi! Bosna’nın birçok yerinde börek yedik ama en lezzetlisi buradaydı.

Sonrasında Mostar Köprüsü’ne vardık. Burası, savaş sırasında Sırpların bombalamasıyla yıkılmış, sonrasında suya düşen taşlar tek tek toplanarak yeniden inşa edilmiş. Ancak son 1 metresinin taşları bulunamadığı için farklı taşlar kullanılmış.

Köprüden sonra yakındaki bir restoranda karışık ızgara yemeye karar verdik, çocuklar da pizza istedi. Hepsi de gayet lezzetliydi.

Kraviçe Şelalesi: Doğanın Mucizesi

Dönüş yolunda Kraviçe Şelalesine gittik. 

Bosna Hersek’in en güzel doğal harikalarından biri olan Kraviçe Şelalesi, bir doğa cenneti. 25 metre yükseklikten dökülen şelale, yüzmek ve doğanın tadını çıkarmak için harika bir yer. Yaz aylarında serinlemek isteyenler için ideal! 

Travnik: Vezirler Şehri

İkinci günümüzde “Vezirler Şehri” Travnik’e gittik. Burada “HARI CEVABDZİNİCA” adlı meşhur köfteciyi denedik. Açıkçası Bosna Hersek’te gittiğimiz her yerde “Burası çok meşhur!” denilerek köfte yedik ama en iyisi buradaydı.

Bosna Hersek’in eski başkentlerinden biri olan Travnik, Osmanlı döneminden kalma yapılarıyla ünlü.

• Travnik Kalesi: Şehri kuşbakışı izleyebileceğiniz harika bir yer.
• Plava Voda: Berrak su kaynaklarıyla ünlü bu bölge, kahve içmek için mükemmel bir nokta.

Bosna Hersek’te Ne Yenir?

1. Cevabi (Boşnak Köftesi)

Bosna’nın en ünlü yemeği! Küçük parmak şeklindeki köfteler, özel somun ekmeği ve yanında doğranmış soğanla servis ediliyor. En iyi adreslerden biri Saraybosna’daki Željo veya Travnik’teki Hari Cevabdzinica.

2. Börek (Burek)

Türk böreğine çok benzeyen ama çok daha çıtır bir versiyonu. Kıymalı, peynirli, patatesli ve ıspanaklı çeşitleri bulunuyor. Başçarşı’da her köşede börekçi var diyebiliriz. 

3. Kuzu Çevirme

Özellikle Mostar ve çevresinde yapılan kuzu çevirme, ağır ateşte pişirildiği için inanılmaz lezzetli.

4. Pljeskavica

Balkan usulü hamburger! Büyük bir köfte ekmeğin içinde servis ediliyor, üzerine özel ajvar sosu eklenerek tüketiliyor.

5. Tatlılar: Trileçe ve Hurmašica

• Trileçe: Balkanlar’ın ünlü sütlü tatlısı, Bosna’da da çok popüler.
• Hurmašica: Şerbetli, hafif tatlılardan biri.

Beş yıl önce geldiğimde de aynı yerleri gezmiş, aynı yemekleri yemiştim. Bir kez daha aynı deneyimi yaşadım. Peki, gerek var mıydı? Vallahi yoktu!

Ama Bosna Hersek’in en etkileyici yanı hâlâ savaşın izlerini taşıyor olması. Daha 30 yıl önce yaşanan savaşta tam 100 bin kişi hayatını kaybetmiş. Şehirde kurşunlanmış binalar hâlâ onarılmıyor ve her yerde koca harflerle “DON’T FORGET” (UNUTMA) yazıyor.

Bosna’nın dili Boşnakça, para birimi ise Bosna Markı (KM). Ama ben ona “Gayme” diyorum. Asıl şaşırtıcı olan şey ise 1 Bosna Markı’nın yaklaşık 20 Türk Lirası olması! Yani ekonomik olarak fakir görünen bu ülkenin parası, bizimkinden tam 20 kat daha değerli. 

Bosna’ya gidecek olursanız mutlaka yanında çay götürün. Her yurt dışına çıkışlarda çektiğim en büyük zorluk çaysızlık oluyordu. Bu yüzden yurtdışı tatillerinde, pasaporttan önce çayı hazırlayıp bavula koyuyorum. Biz ev kiraladığımız için gezip akşam eve geldiğimizde o demlediğimiz çay tüm yorgunluğumuzu alıyordu.

Bosna’da ekmek fırınlarına “Pakera” deniyor. Pakera’larda hem tatlı hem tuzlu çörekler, poğaçalar ve mis gibi ekmekler bulabiliyorsunuz. Ancak kötü haber: Çoğu yerde kredi kartı geçmiyor! Sadece “Cash” (nakit) kabul ediyorlar. O yüzden yanınızda KM (Bosna Markı) bulundurmanız şart. Döviz bozdururken şehir merkezindeki postaneler, döviz bürolarına göre daha az komisyon kesiyor.

Yurtdışına çıkarken beni en çok sinir eden şeylerden biri de tuvalet mevzusu. Klozetlerde taharet musluğu yok! Onun yerine yanına bir tane daha klozet benzeri-bidet deniliyor- bir şey koymuşlar. Önce tuvaletinizi yapıyorsunuz, sonra yan tarafa geçip temizleniyorsunuz. Akıl alır gibi değil! Geçen ay Mısır’daydım, orada da aynı saçmalık vardı.

Neyse, moralimizi bozmadan devam edelim…

Saraybosna’dan Ne Alınır?

Eğer Bosna Hersek’e giderseniz mutlaka kurutulmuş et alın. Bingo adlı büyük alışveriş merkezlerinde vakumlu paketlerde satılıyor. Sandviçlerde mükemmel oluyor. Ben bolca aldım.

Ve son olarak, 3 çocukla yurtdışına gitmek mi? Sakın! Eğer gidecekseniz yanınıza mutlaka annenizi ya da kayınvalidenizi alın. Benim kayınvalidem Saliha Coşar adeta bir sihirbaz! Bir çocuğu kucağına alır, diğerini elinden tutar, üçüncüyü de ayağında sektirir. Biz de hanımla rahat rahat gezebiliriz.

Her eve bir Saliha Coşar lazım!

Teşekkürler annem…

Teşekkürler, bize harika 5 gün geçirten eşim…

Ve teşekkürler, beynimizi eriten, ömrümüzü yiyen çocuklarımız! (Şu okulları sakın kapatmayın!)

Son Söz: Bosna Hersek’e Gitmeye Değer mi?

Eğer tarihle iç içe olmak, Osmanlı mirasını keşfetmek ve doğanın tadını çıkarmak istiyorsanız Bosna Hersek bir seçenek olabilir. Ancak ikinci kez gidilir mi derseniz, bence gerek yok! İlk kez gidenler için kesinlikle etkileyici ama sürekli tekrar edebileceğiniz bir tatil rotası olmayabilir.

Keyifli yolculuklar!