LENFÖDEM FARKINDALIK GÜNÜ
Merhaba, ben Fizyoterapist Göksu Kayış.
Sizlere Lenfödem farkındalığından ve bunun nasıl kazanılacağına dair bilgi vermek istiyorum.
Her yıl 6 Mart, dünya çapında “Lenfödem Farkındalık Günü” olarak anılmaktadır. Bu gün, lenfödem hakkında daha fazla bilgi edinmek, farkındalık yaratmak ve tedaviye erişimi kolaylaştırmak adına önemli bir fırsattır. Ne yazık ki lenfödem, çok sayıda insanın yaşadığı, ancak hala yeterince bilinmeyen bir sağlık sorunudur. Lenfödemli bireylerin yaşam kalitesini artırmak için yapılan araştırmalar ve tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmeli, desteklemek için üzerimize düşen sorumluluğu unutmamalıyız.
Lenfödem nedir?
Hücrelerimiz bir sıvı ortamında bulunmaktadır. Hücrelerin içinde bulunduğu bu sıvıya lenf sıvısı adı verilir. Bu sıvının vücuttaki miktarını dengeleyen sisteme lenfatik sistem adı verilir. Lenf sıvısının vücuttaki dolaşımını lenf kanalları sağlamaktadır. Ancak bu kanallarda herhangi bir problem olduğunda lenf yükü artar. Vücutta biriken lenf sıvısı miktarı, lenfatik sistemimizin taşıyabileceğinden fazla olursa lenfödem oluşur.
Halk arasında bu hastalığa “fil hastalığı” adı da verilir.
Lenfödem neden olur?
Lenfödem doğuştan ya da herhangi bir yaşta sebebi bilinmeyen bir şekilde başlayabilir. Bunun dışında cerrahi müdahaleler sonrası, radyasyona maruz kalma, enfeksiyon ya da travma sonrası da lenfödem gelişebilir Meme kanseri gibi bazı kanser türlerinde, tedavi için hastanın lenf düğümleri çıkarılır. Ne kadar çok düğüm çıkarılırsa, lenfödem hastalığına yakalanma riski o kadar fazladır.
Lenfödem belirtileri nelerdir?
Lenfödem olduğunu anlamanın birkaç yolu vardır. İlk olarak, etkilenen bölgede ödem görülür. Ödem, genellikle zamanla artar ve dinlenme ile azalmaz. Ciltte gerginlik, ağırlık hissi ve günlük yaşamı etkileyecek derecede hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle beraber lenfödemden şüphelenilebilir. Fakat tabii ki her ödem lenfödem değildir. Bu kişiler hastanelerin fiziksel tıp ve rehabilitasyon polikliniklerine başvurmalıdır. Yapılan bazı tetkikler sonucu lenfödem kanallarının tıkalı olup olmadığı gözlemlenerek kesin tanı konulur.
Erken tanı önemli mi?
Lenf sıvısının birikmesi, bakteri ve virüslerin çoğalmasına uygun bir ortam yaratır, bu da cilt enfeksiyonlarına yol açar. Ve ne yazık ki, tedavi görmemiş ve yetersiz tedavi almış hastaların ödemleri giderek artar. Gelişen bu problemler genellikle tedavinin başarısını da etkiler. Bu yüzden tedaviye erken dönemde başlanılması oldukça önemlidir.
Teşhisiniz konulduysa, bu noktadan sonra yapacağınız en doğru hareket, doğru tedaviyi bulmak olmalıdır. Türkiye’de ve dünyada bu tedavi, lenfödem üzerine eğitim almış fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır.
Lenfödem tedavisi nasıl yapılır?
Lenfödem tedavisi 4 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar: manuel lenf drenajı, cilt bakımı, çok katlı bandaj ve beslenmedir.
İlk aşama olan Manuel Lenf Drenajı (MLD) elle yapılan, ritmik ve yavaş bir masaj uygulamasıdır. Amacı, lenf sıvısını lenf dolaşımına katarak tıkanıklıktan kaynaklanan ödem miktarını azaltmaktır.
İkinci aşama olan cilt bakımında ise, ödemden dolayı nemini kaybeden cildin, nemini tekrar kazanması için pH’ı nötr olan cilt bakım ürünleri kullanılır. Açık yara varsa, yara bakımı yapılır.
Üçüncü aşama çok katlı bandaj tedavisinde, lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlar, pamuk, sünger gibi materyallerle bandajlama yapılır ve son olarak bası giysisi önerilir ve nasıl kullanılması gerektiği konusunda hasta bilgilendirilir.
Dördüncü aşama beslenme. Lenfödem teşhisi konulan hasta için özel bir beslenme planı uygulanmalıdır. Bu beslenme, genellikle taze meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar içerir. Lenfödem hastaları, şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak durmalıdır. Ayrıca tuz alımını azaltmaları, lif açısından zengin gıdalarla beslenmeleri ve protein alımında hayvansal proteini kısıtlamaları gerekir. Tabii ki, bu beslenme bireysel ihtiyaçlara göre özelleştirilebilir.
- goksuenec
